วัดยาย ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 บ้านยาย ตำบลม่วงยาย อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ 4 ไร่

วัดยาย ได้เริ่มสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2259 โดยตั้งเป็นสำนักสงฆ์ ไม่มีพระสงฆ์จำพรรษา ต่อมีพระครูบาอาทิตย์ได้เดินธุดงค์มาปักกลดใต้ต้นศรีดอนหัวนา ชาวบ้านจึงได้นิมนต์มาพักที่สำนักสงฆ์ และท่านได้อัญเชิญพระพุทธรูปมาประดิษฐานด้วย 1 องค์ เป็นพระพุทธรูปทองสำริดรมดำ ขนาดหน้าตักกว้าง 90 ซม. สูงจากฐาน 117 ซม. เป็นพระสิงห์ 3 ปางมารวิชัย ในเวลาต่อมาได้สร้างวิหารขึ้น แต่ยังไม่แล้วเสร็จได้เกิดอุบัติเหตุ ครูบาอาทิตย์ร่วมกับชาวบ้านจึงย้ายไปตั้งวัดยังสถานที่ใหม่ ในปี พ.ศ. 2263 แล้วตั้งชื่อว่า “วัดยายศรีบุญยืน” ปัจจุบันเป็นวัดที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านยายเหนือและบ้านยายใต้ ตำบลม่วงยาย ตั้งขึ้นควบคู่กับตำนานการตั้งถิ่นฐานของชุมชน ซึ่งในอดีตมีการตั้งบ้านเรือนเรียงรายไปตามแนวยาวของลำน้ำ เมื่อตั้งวัดขึ้นจึงตั้งตามชื่อหมู่บ้าน เรียกว่า “วัดยาย” เสนาสนะต่างๆ ภายในวัดได้รับการบูรณะมาอย่างต่อเนื่อง

ในปี พ.ศ. 2465 ท่านพระครูโสภณจริยกิจ (ถุงแก้ว จิตตางกูล) เจ้าคณะอำเภอเชียงของรูปแรกร่วมกับคณะศรัทธาชาวบ้านสร้างวิหารวัดยายจนถึงปี พ.ศ. 2471 รวมเวลาสร้าง 7 ปี จึงแล้วเสร็จ และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2488 และในปี พ.ศ. 2538 ได้เริ่มบูรณะสร้างวิหารหลังปัจจุบันจนถึงปี พ.ศ. 2542 จึงแล้วเสร็จ

วัดยายมีพระพุทธรูปสำคัญอีกองค์หนึ่ง คือ พระเจ้าตองติ๊บ (พระเจ้าทองทิพย์) เป็นพระพุทธรูปโลหะสำริด ขนาดหน้าตัก 2 ศอก เป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ที่ชาวบ้านเชื่อถือในความศักดิ์สิทธิ์ ได้มาจากวัดร้างแห่งหนึ่งริมฝั่งแม่น้ำงาว เขตพื้นที่บ้านหลู้ หมู่ที่ 1 ตำบลม่วงยาย ตามประวัติเล่าว่า ในสมัยที่ยังอยู่ในเขตปกครองของเมืองเชียงของ เจ้าเมืองเชียงของได้นำผู้คน ช้าง ม้า จำนวนมาก เพื่อมาอัญเชิญองค์พระ แต่ไม่สามารถยกองค์พระขึ้นได้ เจ้าของที่ดินจึงประกาศว่าหากผู้ใดอัญเชิญองค์พระได้ก็สามารถอัญเชิญไปประดิษฐานได้ตามต้องการ หลายปีต่อมาคณะศรัทธาวัดยาย สามารถยกองค์พระขึ้นได้อย่างง่ายดาย โดยยกมาเพียง 4 คนเท่านั้น จึงอัญเชิญองค์พระมาประดิษฐานไว้ ณ วัดยาย จนถึงปัจจุบัน นอกจากนั้นยังปาฏิหาริย์ที่เกิดขึ้น คือ คนไหนที่ไม่มีบุตรไปตั้งสัจจะอธิษฐานต่อหน้าพระพักตร์ ก็มักจะสมความปรารถนา และความแคล้วคลาดจากภัยอันตรายทั้งหลายทั้งปวง

พระธาตุรัตนมณีศรีบุญอนันต์ สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกพุทธชยันตี 2600 ปี แห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าในวันวิสาขบูชาในปี พ.ศ. 2555 เจดีย์ได้รับการออกแบบสีเหลืองทองอร่าม และก่อสร้างอย่างสวยงาม